Uyuşturucu Madde İmal ve Ticareti Suçunda Emsal Yargıtay Ölçütleri
- Av. Mehmet Okan Eleman
- 4 Eyl
- 3 dakikada okunur
Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinde düzenlenmiştir. Toplum güvenliğini ve huzurunu tehdit eden en ciddi suçlar arasında kabul edilen bu suç tipi için uzun süreli mahkumiyet cezalarına hükmedilmektedir.
Bu suçtan yargılanan şahısların suçlamaya konu eylemlerinin “Uyuşturucu madde imal ve ticareti” suçu kapsamında değerlendirilebilmesi açısından suçun tespitinde ve vasıflandırılmasında Yargıtay tarafından bugüne kadar belirlenmiş önemli kıstaslar ve ayrımlar bulunmaktadır. Bu kıstas ve ayrımlar; gerek suç tipinin belirlenerek cezanın tayin edilmesi, gerekse bu suçtan yargılananların savunmalarını şekillendirebilmesi için büyük önem teşkil etmektedir.
Uyuşturucu Maddenin Miktarı
Ele geçirilen uyuşturucu maddenin miktarı, suçun niteliğini belirlemede önemli bir kriterdir. Ancak, miktar tek başına belirleyici değildir; diğer delillerle birlikte değerlendirilmelidir. Adli Tıp Kurumu’nun mütalaalarına göre, örneğin esrar için günlük kullanım miktarı 1 - 1,5 gram, günde üç kez tüketimle sınırlıdır. Ancak Yargıtay, birkaç aylık kişisel kullanımı karşılayacak miktarın da kişisel kullanım olarak değerlendirilebileceğini kabul etmektedir;
“....bir kişi için ortalama günlük doz miktarı (0,02 gram x 5 doz) 0,1 gram olarak kabul edildiğinde ele geçen net 6,5 gram eroinin 65 günlük bir kullanıma karşılık geldiği anlaşılmaktadır. Bu durum ise birkaç aylık ihtiyaç duyabileceği miktarda eroini satın almasından sonra evine gitmekteyken yakalanan sanığın, kişisel olarak kullanıp tüketebileceği miktarın üzerinde eroin bulundurduğuna yeterli değildir. Diğer bir anlatımla ele geçen eroinin miktarı itibarıyla bulundurma eyleminin kişisel kullanım dışında bir amaca yönelik olduğu sübut bulmamıştır. Sanığın net 6,5 gram eroin bulundurma şeklinde ortaya çıkan eyleminin, kullanma dışında bir amaçla gerçekleştiğine dair yeterli delil bulunmadığı, eylemin nitelendirilmesine ilişkin var olan şüphenin yenilemediği, bu hâli ile sanığın eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma olarak kabulü gerektiği"...
Yargıtay CGK 2020/104 E., 2022/444 K.
Uyuşturucu Maddenin Bulunduruluş Biçimi ve Ticaret Amacı
Uyuşturucu Madde İmal ve Ticareti suçunda aranan en önemli hususlardan biri de ticaret amacıdır. Yargılanan şahsın, suçlamaya konu eyleminin ticaret amacı taşıyıp taşımadığı konusunda gerekli incelemeyi ilk derece mahkemesi yapmaktadır.
Örneğin; maddenin satışa hazır, küçük ve eşit gramajlı paketçikler halinde bulunması, hassas terazi veya diğer satış ekipmanlarının varlığı, ticaret amacı taşıdığına işaret eder. Yerleşik Yargıtay içtihatlarında, uyuşturucu maddenin küçük paketçikler halinde özenle hazırlanmış olması, sanığın ticaret amacı taşıdığına dair güçlü bir delil olarak kabul edilmektedir;
“....Uyuşturucu maddenin çok sayıda ve özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde bulunması, her paketçiğin içine hassas biçimde yapılan tartı sonucu aynı miktarda uyuşturucu madde konulmuş olması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yer veya yakınında hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin bulunması, kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önemli bir belirti olacaktır...”
Yargıtay CGK. 2012/1335 E. 2013/423 K.
Uyuşturucu Maddenin Bulundurulduğu Yer
Uyuşturucu maddenin ev ve iş yeri gibi kolay ulaşılabilir yerlerde bulundurulması genellikle kişisel kullanım lehine, ancak depo, arsa gibi gizli veya özel alanlarda saklanması ticaret amacı lehine değerlendirilmektedir. Bazı Yargıtay içtihatlarında maddenin sanığın evinde kolay erişilebilir bir yerde bulunması, kişisel kullanıma önemli bir delil olarak değerlendirilmektedir.
Failin Davranışları:
Yukarıda da sayılan tüm kıstasların “Uyuşturucu imal ve ticareti” suçuna işaret ettiği durumda dahi neticeten en önemli olan husus failin uyuşturucu maddeyi satma, devretme veya tedarik etme yönünde bir davranışının olup olmadığının tespitidir. (telefon görüşmeleri, tanık beyanları, fiziki takip tutanakları vb.)
Failin başkasına uyuşturucu satma, devretme veya tedarik etmeye yönelik herhangi bir davranışının somut olarak tespit edilemediği durumda bu suçtan cezalandırılması mümkün olmayacaktır.
Sonuç
Yargıtay’ın uyuşturucu madde imal ve ticareti suçuna ilişkin içtihatları, suçun doğru vasıflandırılması ve adil bir yargılama süreci için kritik öneme sahiptir. Uyuşturucu maddenin miktarı, bulunduruluş biçimi, yeri ve failin davranışları gibi kıstaslar, mahkemelerin kararlarında belirleyici rol oynamaktadır. Bu kriterler, hem öğretide hem de uygulamada kabul görmüş olup, her somut olayın kendi özelliklerine göre değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Yargıtay kararları, özellikle suçun ticaret mi yoksa kişisel kullanım mı olduğuna dair ayrımda, delillerin bütüncül ve hukuka uygun şekilde değerlendirilmesini zorunlu kılmaktadır.
Yorumlar